Het gaat hard tegen hard in het C-segment want dat is met een belang van 117.000 voertuigen en een aandeel van 26% (+8% voor de compacte monovolumes) van het totale verkoopsvolume een belangrijke factor voor elke volumeconstructeur. In een dieselminnend land als het onze, met een dieselaandeel dat opliep van net geen 57% in ’98 tot 75% vorigjaar, is een competitief dieselaanbod dan ook van cruciaal belang. De benzineversies van de Mazda 3 (een 1.3, 1.6 en 2.0l) waren reeds beschikbaar, en nu komen de Japanners met een fiscaal gunstige 1.6 CDVi dieselmotor.

Die krachtbron werd door Ford samen met PSA ontwikkeld en is gebaseerd op de 1.4l HDi die onder meer onder de kap van de Peugeot 206 en 307 en de Citroën C2 en C3 te vinden is. De motor heeft recht op twee bovenliggende nokkenassen, vier kleppen per cilinder, een turbolader met variabele geometrie en een common-rail injectiesysteem van de tweede generatie met een inspuitdruk tot 1600bar. De vermogensopbrengst bedraagt 109pk bij 4.000t/min terwijl het maximumkoppel van 240Nm vanaf 1.750t/min. ter beschikking is. Mazda combineert de zelfontbrander steeds met een prettig schakelende vijfbak met kabelbediening. De acceleratie van 0 naar 100km/u neemt 11,5sec in beslag. Dat is slechts een halve seconde trager dan de benzineversie met dezelfde motorinhoud. De topsnelheid is identiek; 182km/u. De verbruiksuitersten bedragen 6,2 en 4,3l met een ronde 5l voor de gemengde cyclus van 100km. In 2005 zal een 90pk-versie van deze motor het dieselaanbod vervolledigen.

De 3 staat op hetzelfde onderstel als de Focus C-MAX en de toekomstige Focus. Dat beschikt onder meer over een onafhankelijke voorophanging met McPherson veerpoten en een meervoudig geleide ophanging achteraan. Een systeem dat ons eerder al wist te overtuigen en de 20kg die de dieselkrachtbron meer weegt dan de 1.6l benzine verandert daaraan niets. De achtertrein is niet uit het lood te slaan, terwijl de voortrein enkel op de limiet licht onderstuurd reageert. Leuk, want de diesel heeft voldoende kracht om in de tussensprintjes vinnig uit de hoek te komen, als je daarvoor een keertje meer met het pookje wil roeren. Echt vlot uit de hoek komen kan alleen door de dieselmotor constant binnen het juiste toerentalgebied te houden. Hoewel het koppel al vanaf 1.750t/min. ter beschikking is, hou je de naald best boven een omwentelsnelheid van 2.000 toeren. De diesel heeft nog 57Nm meer dan de krachtigste benzineversie en de voortrein heeft het daar niet altijd even gemakkelijk mee. De tractie staat boven kritiek verheven, het is het stuurtje dat met name bij acceleraties aan lage snelheden de neiging heeft om de oneffenheden in het wegdek te volgen. Een neiging die prominenter is dan bij de meeste concurrenten, maar verre van kwalificeert als een minpunt. De besturing heeft wat aan snedigheid en gevoel ingeboet omdat de hydraulische tandheugelbekrachtiging wat minder inspanning vraagt van de bestuurder dan bij de benzineversies.

Het leven aan boord van de 3 is zoals we het ons herinnerden; uitstekende kunststoffen, een modern uitzicht en een ergonomische opstelling van de bedieningsorganen, een duidelijk afleesbaar instrumentenbord en een ronduit nagenoeg perfecte rijhouding. Met wat meer testkilometers achter de rug, viel ook de uitstekende vormgeving van het zitmeubilair op. Zonder uitgesproken sportief te zijn, biedt dat voldoende zijdelingse steun zodat je ook wat steviger door de bocht kan gaan. De onderrug wordt voldoende ondersteund om afmattende ritten zonder grote vermoeidheidsverschijnselen af te kunnen werken.

De 3 wordt in dieselversie aanboden in de uitrustingsniveaus Si, TSi en TRSi als het om de vijfdeurs gaat. De vierdeurs is beschikbaar als TSi en TRSi. De belangrijkste uitrusting van de Si bestaat uit centrale vergrendeling met afstandsbediening, elektrisch verstelbare buitenspiegels, radio en elektrische ramen vooraan. De TSi doet daar onder meer manuele airco, een regelbare lendensteun, lederen stuurwiel en elektrisch bediende ruiten achteraan bovenop. De TRSi is uitgerust met onder meer mistlichten, lichtmetalen velgen (16-duims voor de dieseluitvoeringen), automatische airco, stabiliteitscontrole, DVD-navigatiesysteem, boordcomputer en Xenon koplampen. Het aanbod begint bij € 17.999 voor de vijfdeurs Si. De TSi en TRSi van dezelfde koetswerkvariant kosten respectievelijk € 19.549 en € 24.149. De Sedan TSi moet € 20.049 opbrengen terwijl de compleet uitgeruste TRSi € 24.649 moet kosten.

Mazda biedt 12 jaar garantie tegen doorroesten, 3 jaar garantie op het lakwerk en 3 jaar pechverhelping. De garantie op onderdelen en werkuren bedraagt in principe 3 jaar, maar wordt tot eind juni verlengd tot 6 jaar. Zonder kilometerbeperking. Een actie die overigens ook geldt voor de 2, 6 en MPV.