Saab bestaat voorlopig nog als naam, maar een echt automerk kan je het al een tijdje niet meer noemen. Het kan in z’n halve eeuw autogeschiedenis evenmin terugblikken op een uitgebreid gamma. Toch is er één model dat er wat uitspringt: de 900 turbo. Toen deze in1979 gepresenteerd werd, dacht menig autoliefhebber dat Saab nu echt vertrokken was voor een succesvolle carrière. Helaas.

De 900-reeks was vanaf 1979 de opvolger van de 99. Wat verlengd, en vooral ranker en moderner. De 900 turbo was een geraffineerde doorontwikkeling van de 99 turbo, met 143pk het paradepaardje van de 900-reeks.

De Saab 900 had uitsluitend 2 liter motoren, met of zonder turbo. In tegenstelling tot de meeste toenmalige concurrenten vond Saab de diesel maar niks. Te milieuonvriendelijk. Saab zag vooral een toekomst in de turbotechnologie en heeft daar fors in geïnvesteerd. Samen met de turbo was Saab ook pionier in het motormanagementsysteem ‘Automatic Performance Control’. Dat zorgde voor een hogere compressieverhouding en dus betere prestaties.

Wolf in schapenvacht

Wat de Saab 900 turbo zo uitzonderlijk maakte, was dat hij als klassieke gezinsberline zeer knappe prestaties kon neerzetten. Er waren in die tijd niet veel wagens die 5 personen aankonden plus een praktische koffer, en in minder dan 10 tellen aan 100 km/u raakten, en bovenal een extra turboboost in hun pedaal hadden. Zeer handig bij het inhalen. Dat waren prestaties van een sportwagen.

Naar Scandinavische traditie was er ook sterke aandacht voor veiligheid: forse bumpers, een stevige veiligheidskooi, voorwielaandrijving, tot zelfs een speciaal scharnierende motorkap. 

De Saab 900 was er met 3 of 5 deuren, later kwam er ook een 4 deurs en een zeer geslaagde cabrio, een all-season-auto waarbij zelfs de wat versleten term ‘icoon’ mag gebruikt worden. Maar geen break en nog steeds geen diesel, wel turboprestaties.

Non-conformistisch

Saab was anders dan de andere en cultiveerde dat imago graag. Een aparte styling, een steil aflopende achterkant. Ook de cockpit van een Saab was anders: de contactsleutel vond z’n plaats onderaan tussen de zetels bij de handrem. Het luchtvaartverleden van Saab zag je nog terug in de layout van het dashboard en de bijzondere aandacht voor aerodynamica.

“Een Saabrijder was meer individualist dan andere chauffeurs”

Een Saabrijder was wat meer individualist dan andere chauffeurs. Hij wou, als statement, niet achter het stuur zitten van een hanige BMW, Mercedes of Audi. En vond het maar net goed dat je niet op elke straathoek een Saab zag. Er wordt wel eens grappend gezegd dat een Saab de ideale auto voor architecten was.

Zijn opvolgers (na 1993) hadden echter minder uitstraling. Ze waren niet meer zo apart. Moederholding GM kwam zich moeien en had vooral oog voor kostenbesparing. Het gevolg was te weinig karakter en eigenzinnigheid, teveel eenheidsworst. Saab werd alsmaar minder een bewust alternatief voor Duitse prestigelimousines, meteen ook het einde voor Saab.