Tegenwoordig bouwt Tatra uitsluitend vrachtwagens. Maar dat was ooit anders. In de periode voor de Sovjetdominantie was de Tsjechische fabriek ook gekend voor z’n erg vooruitstrevende automobielen.

Een rijdende zeppelin

De Tatra 87 dateert uit een tijd dat aerodynamica in de eerste plaats een theoretisch begrip was, waarvan enkele ruwe grenzen waren afgebakend op basis van de ervaringen van de destijds nog jonge vliegtuigindustrie. Er waren al wagens die waren ontwikkeld volgens aërodynamische principes, waaronder de Tatra 77 die dit exemplaar vooraf ging, maar de 87 was zowat de eerste om zo op dergelijk schaal en zo radicaal te integreren in het ontwerp van een vierwieler.

Het ontwerp door Hans Ledwinka en Erich Übelacker nam de Tatra 77 en introduceerde nog meer elementen die waren aangereikt door Paul Jaray, een designer van Hongaarse komaf, die onder meer de beroemde Graf Zeppelin luchtschepen tekende. Op zijn aangeven werd onder meer een vin gemonteerd op de aflopende achterzijde van de auto. Die verdeelt de luchtdruk evenredig over beide zijden van het voertuig wat de rechtuitstabiliteit ten goede komt.

Over de capaciteiten van de T87 is veel geschreven, maar de tests werd pas in 1979 uitgevoerd. Toen zetten Volkswagen een exemplaar in een windtunnel. Het resultaat was een Cx van 0,36. Een waarde die perfect vergelijkbaar is met die van een moderne auto, en superieur is aan die van voertuigen van de seventies of eighties.

De motor achterin

Tatra bedacht de 87 onder meer met een geheel onafhankelijke voorophanging (met één enkele dwars gemonteerde bladveer) en een motor achterin. Dat was een relatief compacte achtcilinder met 2.968cc. Destijds goed voor 75pk bij 3.500t/min, wat bijna zo veel was als motoren met de helft meer slagvolume. Afhankelijk van de bron haalde de T87 net wel of net geen 160km/u. Dat levert hem in elk geval een plaats op bij de snelste productievoertuigen van z’n tijd. Bovendien was de 87 een zuinigheidswonder, niet alleen dankzij z’n stroomlijn maar ook omwille van z’n lage gewicht. Elke 100km verdween er 12,5 liter brandstof uit de tank. Een andere auto met vergelijkbare prestaties slurpte in die tijd makkelijk 20 liter over dezelfde afstand.

De achterin gemonteerde centrale zorgde voor een betere tractie dan men in de jaren dertig gewend was. Maar het leverde ook enkele problemen op. Vooral het zicht naar achteren werd gecompromitteerd. Een verticaal tussenschot betekende dat de 87 helemaal geen achterruit had. En om de centrale te koelen waren in de flanken grote luchthappers ingewerkt, terwijl de staart voorzien was van een aanzienlijk aantal louvres. Het bochtengedrag leverde ook wel eens problemen op. Tijdens Wereldoorlog II kreeg de auto de bijnaam van ‘Tjeschische sluipmoordenaar’. Duitse officieren waren immers verzot op het model omwille van z’n vermogen om over de autobahn te denderen tegen hoge snelheid. Maar ze lieten zich soms verrassen door de abnormale gewichtsverdeling van het model.

Inspiratie

De Tatra 87 heeft een bijzonder fijn afgewerkt en toch sober aandoend art-deco dashboard, dat bewonderd kan worden door voor- en achterdeuren die allen aan de B-stijl zijn opgehangen. Maar het was z’n vormgeving en architectuur die heel wat designers uit de autosector inspireerde.

Ene jonge Dr Ferdinand Porsche heeft er de mosterd gehaald voor de Kever (in eerste instantie) en later ook de Porsche 356. Maar je ziet er ook duidelijk invloeden van (onder meer de centrale koplamp) in de Tucker 48. Volkswagen was zelfs genoodzaakt Tatra te betalen omwille van inbreuken op verschillende patenten.