Als het om de Golf GTI gaat, kan je gerust van een saga spreken. Eén die al ruwweg 40 jaar duurt. En terwijl recente generaties onze zintuigen best met wat meer sensaties mochten bombarderen, blijft het origineel tot de verbeelding spreken. Dat was immers de zeldzame auto die z'n segment definieerde, prestaties toegankelijk maakte en het segment van de betaalbare sportwagen een kater van een decennium opleverde.
Het recept werd eigenlijk al uitgedacht in 1974, bij de introductie van de eerste Golf-generatie (de geschiedenis van de Golf doen we in een ander item uitgebreid uit de doeken). Het was ook best simpel: lepel een krachtige motor in een kleine, maar handige hatchback, en jaag er echte sportwagens de stuipen mee op het lijf.
Benzine-injectie
Een 1.6-liter benzinemotor met 75pk maakte deel uit van het reguliere motoraanbod. In het benzinegamma torende die reeds uit boven de 1.0 met 50pk (uit de Audi 50), een 1.3 met 60pk en een 1.5 met 70pk (uit de Audi 80). Door onder meer K-Jettronic benzine-injectie van Bosch te voorzien, werd de zestienhonderd opgedreven tot een destijds zelden gezien vermogen van 110pk. Die motor werd door de groep reeds gebruikt in de Audi 80 GTE. Rijklaar zette het model amper 810kg op de weegschaal. De GTI haalde dan ook een topsnelheid van 182km/u en accelereerde naar 100km/u in 9,2 tellen.
“De nieuwe 1.8-liter had amper 2pk extra, maar liet een gunstiger vermogens- en koppelverloop optekenen”
Weinig vertrouwen
Met de drie inmiddels legendarische letters op de kofferklep, werd het model voor het eerst getoond op het Autosalon van Frankfurt in 1975. De productie zou starten in juni 1976. Maar het geboorteproces liep niet van een leien dakje. De marketingjongens van Volkswagen geloofden niet in de slaagkansen van het model. De enthousiaste ingenieurs moesten onderhandelen met de directie, die uiteindelijk besloot een beperkte oplage van 5.000 stuks in omloop te brengen. De GTI sloeg echter in als een bom. Uiteindelijk werden er van de eerste generatie maar liefst 17.000 verkocht.
Niet de eerste hete hatchback
Terwijl Volkswagen zichzelf graag de uitvinder van het segment noemt, was het natuurlijk lang niet de eerste constructeurs om zich aan potige, compacte wagens te wagen. Het Franse Simca maakte er een decennium eerder al naam mee (met onder meer de Simca 1000) en uit dezelfde periode noteren we onder meer de Opel Kadett GT/E (geïntroduceerd in 1975) en de Ford Escort RS die al in 1973 het levenslicht zag in deze verre van exhaustieve opsomming.
Met vier of vijf versnellingen
De eerste GTI's waren herkenbaar aan de versnellingspook in de vorm van een golfballetje, de rode lijn om de grille, andere wielen (met 175/70 HR13-rubber) en een specifieke geruite stof voor de voorzetels. Elementen die VW ook weer opvist voor recente uitvoeringen. Onderhuids waren ophanging en remmen de grootste aanpassingen. En terwijl die laatste bij de testrit wel instaan voor een goed pedaalgevoel, zijn de prestaties duidelijk uit een ander tijdperk. Dat kan evenwel niet gezegd worden van de ophanging, die nog steeds overtuigt met een uitstekend comfort, terwijl de koetswerkbewegingen erg goed onder controle blijven.
De zestienhonderd, die een behoorlijk spitse vermogenscurve had en daarom wat meer kracht onderin het toerentalgebied op de wenslijst had staan, werd in 1982 afgelost door een 1.8-liter (die we gebruiken voor de beelden bij deze reportage) die amper 2pk extra had, maar een gunstiger vermogens- en koppelverloop liet optekenen. De eerste generatie werd zowel met een vier- als een vijfbak geleverd.
