De nieuwe S40 vervangt het gelijknamige model dat in 1995 werd geïntroduceerd. De vormgeving, die er op gericht is de klantenbasis van Volvo wat leeftijd betreft naar onderen toe uit te bouwen, is een evolutie van de stijl die intussen typerend is geworden voor het merk. De schoudertjes, de V-vormige motorkap en stompe voorzijde zijn allemaal kenmerken die ook bij de S80, V70, S60 en XC90 bepalend zijn voor de vormgeving.
Het interieur is ontworpen om een sfeer van exclusiviteit, eenvoud en ruimte te creëren. Het orgelpunt daarbij is de nieuwe middenconsole. Die heeft een aparte indeling, waarbij alle druktoetsen onder elkaar geplaatst zijn in een hoge, maar smalle verticale balk die geflankeerd wordt door vier draaiknoppen. Twee voor de geluidsinstallatie en twee voor de airco, die voortaan verkrijgbaar zal zijn met instellingsmogelijkheden voor twee zones (links/rechts). Boven de drukknoppen zit een monochroom schermpje. Een kleurenscherm, o.a. voor de bediening van een (optioneel) GPS-systeem wordt bovenaan het dashboard ingebouwd, zodat het net als bij de andere Volvo’s ideaal gepositioneerd is. Het scherm is inklapbaar zodat het het gezichtsveld niet limiteert als het GPS-systeem niet wordt gebruikt. De middenconsole wordt benadrukt door een aluminiumkleurige uitvoering die het geheel een modern uitzicht geeft.
Aluminiumkleurige accenten komen ook nog terug in de deurpanelen, de deurhendels en het instrumentenbord. Dat zit onder een compacte kunststof zonnekap en bestaat uit twee grote ronde wijzerplaten, afgebiesd met voornoemd materiaal. Eentje voor de aanduiding van de snelheid, eentje voor de het toerental. Volvo opteerde voor een neutrale wit-grijze verlichting en rode naalden. De achtergrond is uitgevoerd in glanzend zwart. De wijzerplaten worden geflankeerd door twee LCD-schermpjes. Het kleinste onderaan geeft de positie van de automaat (indien aanwezig) aan en zorgt voor basisinformatie als de kilometerstand. Een groter exemplaar bovenaan het instrumentenbord geeft de bestuurder de informatie van de boordcomputer of de ingebouwde telefoon.
Volvo is nog niet zeer spraakzaam als het over de veiligheidsvoorzieningen gaat, maar het wil wel kwijt dat het in de S40 exact hetzelfde veiligheidsniveau wil bieden als in de rest van haar gamma. We verwachten dus ten minste zes airbags en stabiliteitscontrole, met het meer geavanceerde DSTC (Dynamic Stability Control) in de optielijst. Maar de structuur werd ook niet verwaarloosd. De torsiestijfheid is door het nieuwe ontwerp en het veelvuldig gebruik van staal met extra grote stijfheid gevoelig toegenomen. In de nieuwe frontstructuur worden vier verschillende staalsoorten gecombineerd om bij een ongeluk de krachten op precies de goede manier te laten afvloeien, rond de ultrastijve passagierskooi.
Bij de introductie zal de S40 eerst de vijfcilinder benzinemotoren krijgen die ook hogerop in het gamma terug te vinden zijn. Een 220pk sterke T5 zal de top van het gamma gaan vormen. Die zal ook leverbaar worden met vierwielaandrijving (Volvo’s elektronische geregelde AWD) en een handgeschakelde zesbak. Dieselen zal kunnen met een 136pk sterke 2-liter viercilinder. Niet veel later zullen meer bescheiden viercilinder benzinemotoren aan het gamma toegevoegd worden.
De nieuwe S40 zal gebouwd worden bij Volvo Cars in Gent. De fabriek werd daarvoor gemoderniseerd; een investering van 340 miljoen euro. De productie start nog deze herfst. In 2003 zal de S40 enkel in thuisland Zweden te krijgen zijn. In 2004 volgt de rest van de wereld. Tijdens het eerste volledige verkoopsjaar hoopt Volvo 70.000 S40’s te verkopen. Daarvan zouden er 20.000 naar de VS moeten gaan. Een break met dezelfde technische basis, die niet meer V40, maar V50 zal heten, zal later volgend jaar voorgesteld worden. Volvo plant overigens nog meer modellen op hetzelfde platform.
