De twijfels over de gedwongen elektrificatie in Europa blijven groot. Zelfs de Europese Rekenkamer waarschuwt de Europese Commissie dat het verbod op nieuwe auto’s met verbrandingsmotor in 2035 onhaalbaar is. Meer nog: dit kan verkeerd uitdraaien voor Europa.
Het probleem zit volgens het rapport van de Europese Rekenkamer bij de Europese batterijproductie, die ernstig achterloopt op de wereldwijde concurrentie. China is vandaag verantwoordelijk voor 76 procent van de productiecapaciteit in de wereld. Europa heeft ongeveer 8 miljard euro aan overheidssteun beschikbaar gesteld om de batterij-industrie te ondersteunen. Maar volgens de auditors die het rapport opstelden, doet elk Europees land zijn zin en heeft de Europese Commissie geen overzicht van alle overheidssteun.
Ook de Verenigde Staten hebben Europa ingehaald. “Mogelijk laten batterijfabrikanten de Europese Unie links liggen ten gunste van andere regio’s, in het bijzonder de Verenigde Staten, waar ze enorme stimulansen krijgen”, klinkt het weinig positief voor Europa. In tegenstelling tot de Europese Unie subsidiëren de Verenigde Staten de productie van mineralen en batterijen rechtstreeks. Je krijgt er als koper bovendien subsidies voor elektrische wagens die in de Verenigde Staten met Amerikaanse onderdelen gemaakt zijn.
“Zwakke positie”
“De batterij-industrie van de Europese Unie mag niet in dezelfde afhankelijke positie terechtkomen als de aardgasindustrie. Met andere woorden: de economische soevereiniteit van de Europese Unie staat op het spel”, zegt Annemie Turtelboom, het lid van de Europese Rekenkamer dat de controle leidde. Je kent haar ongetwijfeld nog als Belgisch minister (naar wie de ‘Turteltaks’ genoemd werd). “Ter voorbereiding op haar geplande stopzetting van de verkoop van nieuwe benzine- en dieselauto’s tegen 2035, zet de Europese Unie zwaar in op batterijen. Qua toegang tot grondstoffen, aantrekkelijkheid voor investeerders en kosten, bevindt de EU zich echter mogelijk in een zwakke positie.”
Niet genoeg grondstoffen
Een van de grote problemen is dat Europa momenteel niet genoeg grondstoffen ter beschikking heeft om de batterijen van elektrische wagens te produceren. Vaak komen die materialen uit landen waarmee de Europese Unie geen handelsovereenkomsten heeft. 87 procent van het ingevoerde ruwe lithium komt uit Australië, 80 procent van het mangaan uit Zuid-Afrika en Gabon, 68 procent van het ruwe kobalt uit Congo en 40 procent van het ruwe natuurlijk grafiet uit China. Hoewel Europa verschillende mijnbouwreserves heeft, duurt het volgens het rapport twaalf tot zestien jaar van de ontdekking tot de uiteindelijke productie. Ten vroegste in 2035 dus, maar tegen dan moet de transitie naar elektrische auto’s zogezegd al een feit zijn.
Onhaalbaar
Tegen 2030 rijden naar schatting dertig miljoen emissievrije wagens op de Europese wegen en vanaf 2035 start normaliter het verbod op nieuwe auto’s met verbrandingsmotoren, al valt nog te bezien hoeveel wagens met synthetische brandstoffen nog toegelaten worden. Maar dat is de theorie. De praktijk zou weleens anders kunnen uitdraaien. “In haar huidige strategie gaat de Europese Unie niet na of de Europese batterij-industrie over genoeg capaciteit beschikt om aan deze vraag te voldoen”, stelt de Europese Rekenkamer. Kennelijk is die basislogica Frans Timmermans en de andere leden van de Europese Commissie ontgaan.
Twee scenario’s
De Europese Rekenkamer ziet twee mogelijke uitkomsten. Het eerste scenario is dat Europa het verbod op nieuwe auto’s met verbrandingsmotor moet uitstellen tot na 2035, waardoor de doelstelling voor koolstofneutraliteit niet gehaald wordt. Het tweede scenario is dat Europa noodgedwongen inzet op batterijen en elektrische voertuigen van buiten de Europese Unie, wat uiteraard zware gevolgen zal hebben voor de Europese auto-industrie en de werknemers in de sector. Op die manier zou een emissievrij wagenpark in 2035 toch nog mogelijk zijn. Maar tegen welke prijs?
