Hoewel je vaak hoort dat elektrische auto’s helemaal niets uitstoten, strookt dat niet met de werkelijkheid. Zeker als het over fijnstof gaat. Op dat vlak is er zelfs geen noemenswaardig verschil tussen een elektrische auto met grote autonomie en een auto met verbrandingsmotor.
Dat is althans de conclusie van Ademe, het agentschap voor milieu- en energiebeheer van de Franse overheid. Deze onafhankelijke instantie onderzocht de uitstoot van fijnstof door auto’s en komt tot een – voor onwetende EV-aanhangers – opmerkelijk besluit: er is geen significante kloof tussen de totale deeltjesuitstoot van elektrische voertuigen met een grote autonomie en de huidige generatie nieuwe voertuigen met verbrandingsmotoren, die bijna geen deeltjes meer uitstoten aan de uitlaat.
Niet door de uitlaat
Diverse factoren verklaren het kleine verschil. Auto’s met verbrandingsmotoren zijn de jongste jaren zo sterk verbeterd (vooral omdat ze uitgerust zijn met een partikelfilter), dat andere bronnen buiten de uitlaat de bovenhand nemen. Concreet gaat het over deeltjes afkomstig van het remsysteem, de banden en het wegdek. Dat zijn tegenwoordig de grootste stofvervuilers, niet de uitlaat.
Volgens het Joint Research Centre van de Europese Commissie komt meer dan de helft van de deeltjes veroorzaakt door het wegverkeer in Europa helemaal niet door de uitlaat. De voornaamste bronnen zijn de remmen (16 tot 55 procent van de zogenaamde PM10-deeltjes, naargelang het verkeer), het bandencontact met het wegdek (5 tot 30 procent) en de herverspreiding van bestaande deeltjes (28 tot 59 procent).
Verschil tussen elektrisch en niet-elektrisch
Ademe komt tot gelijkaardige resultaten en wijst op verschillende oorzaken bij elektrische en niet-elektrische auto’s. Dankzij de remenergierecuperatie ligt het aandeel stofdeeltjes uit het remsysteem aanzienlijk lager bij elektrische auto’s (respectievelijk 3 en 25 procent van het fijnstof dat niet uit de uitlaat komt).
Maar het grote probleem voor elektrische auto’s is dat de banden veel zwaarder belast worden door het onmiddellijk beschikbare koppel en vooral het extra gewicht van de zware batterijen. Hierdoor zijn hardere en grotere banden noodzakelijk. 61 (elektrisch) en 47 procent (niet-elektrisch) van het fijnstof (PM10) is toe te schrijven aan de banden en het wegdek. Respectievelijk 36 en 28 procent komt dan weer van fijnstof dat opnieuw de lucht invliegt. Bij de nog kleinere (en dus gevaarlijkere) PM2,5-deeltjes zijn de verschillen tussen elektrisch en niet-elektrisch gelijkaardig. Vooral de banden en het wegdek zijn de boosdoeners.
De oplettende lezer heeft opgemerkt dat er gesproken wordt over elektrische voertuigen met een ‘grote’ autonomie, wat in dit geval 480 km betekent. De elektrische auto’s met een nog kleinere autonomie (amper 160 km) scoren wel beter dan auto’s met verbrandingsmotoren door hun lagere gewicht.
Oplossingen
Ademe schuift meerdere oplossingen naar voren om de uitstoot van fijnstof aan te pakken, de ene al drastischer of realistischer dan de andere. Auto’s lichter maken bijvoorbeeld, zodat minder grote banden nodig zijn. Of meer opteren voor (elektrische) auto’s die remenergie kunnen recupereren. De maximumsnelheden verlagen, zodat minder hard geremd moet worden. Minder verplaatsingen met individuele vervoersmodi zoals de auto en minder verkeer tout court. Wat ongetwijfeld ook kan helpen – zeker in België – is een betere kwaliteit van het wegdek.
Het ziet er bovendien naar uit dat constructeurs binnen de nieuwe Euro 7-norm strenge beperkingen qua fijnstof opgelegd krijgen. Voor elektrische auto’s dreigt dat een probleem te worden. In dat verband heeft de Britse start-up The Tyre Collective misschien wel een goede oplossing. Dit bedrijfje ontwikkelde namelijk een apparaat dat aan de autobanden gemonteerd wordt en een groot deel van de vervuilende deeltjes kan opvangen nog voor ze in de buitenlucht terechtkomen. Wie weet worden elektrische auto’s in de toekomst wel rijdende stofzuigers ... De bedenkers van The Tyre Collective wonnen alvast de James Dyson Award. James Dyson? Inderdaad, de uitvinder van de stofzuiger zonder zak.
