Het is precies 75 jaar geleden dat in Wolfsburg de serieproductie van de Volkswagen Kever begon. De eerste exemplaren reden net na Kerstmis in 1945 in Wolfsburg van de band. En dat was allemaal aan een Britse majoor te danken.

Geworteld in schandalen

Het klinkt nu misschien een beetje wrang, maar zelfs de eerste Volkswagen werd geboren uit schandalen. Er zijn er meerdere. Om te beginnen was er de opdracht voor de ontwikkeling die naar verluidt uit de hoogste regionen van de Nazipartij afkomstig was. De modale Duitser moest z’n auto krijgen, zo klonk het daar. Toen was een auto voor iedereen nog het ideaalbeeld van het Nationaalsocialisme. Hij werd door Ferdinand Porsche ontwikkeld. Die kwam namelijk goed overeen met in pofbroeken getooide Duitsers. Niet dat hij (wellicht) veel keuze had. Nog een schandaal: hij “leende” wel wat vondsten voor de Kever van de Tsjechische autobouwer Tatra. Volkswagen werd daar na de oorlog zelf voor veroordeeld.

Maar zelfs voor de gewone burger, hing er een wrang smaakje aan die eerste Volkswagen. Die werd immers al in de jaren dertig gepromoot als “KdF-Wagen” (van Kraft durch Freude, een mantra van Naziduitsland). Je kon ervoor sparen met spaarzegels. Het geld daarvoor eindigde in de oorlogskas en geen Duitser die er ook effectief een auto voor in de plaats kreeg. Na de oorlog viel er over een beetje spaargeld ook niet te zagen. Heel wat mensen had niets meer.

Oorlogstuig

Van de in 1938 voorgestelde KdF-Wagen werden in de loop van oorlog hooguit 630 exemplaren gebouwd. Die kwamen zo goed als allemaal bij partijbonzen terecht. Al in 1939 werd de in Wolfsburg opgetrokken fabriek ingezet voor de productie van wapentuig en oorlogsmaterieel. Ook daar werd Kever-techniek voor ingeschakeld. Onder meer voor de fameuze Kubelwagen.

De Britse auto-industrie wou hem niet

Tijdens de laatste fase van de oorlog werd de fabriek in Wolfsburg zo goed als plat gebombardeerd. Toen de Britten er de controle over kregen, was slechts met moeite te ontwaren dat er auto’s gebouwd konden worden. De plannen en kennis voor de Volkswagen werden eerst als oorlogsbuit aan de Britse autoindustrie aangeboden, maar die haalden hun neus op. Een gigantische flater.

Majoor Ivan Hirst is goed in improviseren

Aanvankelijk zou de fabriek ontmanteld worden, maar de Britse Majoor Ivan Hirst zag het potentieel van de simpele en betrouwbare auto in en lobbyde succesvol voor het voortbestaan van de vestiging. Amper 8 maanden na het einde van de oorlog, in de kerstperiode van 1945 kon de productie starten. De eerste Volkswagen Type 1 liep net na kerstdag van de band. Tegen het jaareinde zouden er 55 stuks geproduceerd zijn. Een huzarenstukje, want er waren eigenlijk geen grondstoffen, rantsoeneringen en de energievoorziening voor de fabriek was ‘wispelturig’. De bouw van de eerste exemplaren vergde dan ook een aanzienlijke mate van improvisatie.

Heel de wereld kent de VW Kever

De Volkswagen Type 1 viel wel meteen goed in de smaak. De Britse overheid had al in augustus 1945 een bestelling van 20.000 stuks geplaatst. En daarna viel ook de rest van de wereld voor de charmes van de Kever. Die zou tot 2003 in productie blijven (in Mexico). Er werden er over gans de wereld uiteindelijk 21.529.464 van gebouwd. 15,8 miljoen stuks waren afkomstig uit Duitsland.