Door de beperkende maatregelen die de regering oplegt in de bestrijding van het coronavirus, is normaal autoverkeer grotendeels geëlimineerd. Er wordt dus met argusogen uitgekeken naar het effect op de luchtkwaliteit. Temeer omdat ook vliegverkeer, dat in tegenstelling tot de meest auto’s géén filters heeft om uitlaatgassen te zuiveren, eveneens is gedecimeerd.

Geen onmiddellijk verschil meetbaar

Een merkbaar verschil zou geen onrealistische verwachting zijn, gebaseerd op stellingen dat zelfs een klein deel van de auto’s uit een bepaalde regio weren, steevast leidt tot een parade van politici en experts die er de onmiddellijke heilzame effecten van verkondigen. Maar volgens de Vlaamse milieumaatschappij loopt het zo’n vaart niet.

De bijdrage van verkeer aan primair fijn stof is klein

Terwijl de overheidsinstantie verklaart dat de luchtvervuiling van autoverkeer onmiskenbaar afnam, schermt het met de mogelijke toename van andere vervuilingsbronnen. De verwarming van gebouwen, bijvoorbeeld. Voor fijn stof, een geliefkoosd argument voor het invoeren van allerlei beperkingen en belastingen op persoonlijke mobiliteit, verwijst ze nu ook naar landbouw en industrie als belangrijke bijdrages. “Bovendien zijn er 2 fracties fijn stof: het primaire, rechtstreeks uitgestoten fijn stof, waarvan de bijdrage van verkeer klein is, en het secundaire fijn stof, dat een belangrijker aandeel heeft. Dit ontstaat wanneer gassen in de atmosfeer met elkaar gaan reageren. Hierbij is ammoniak uitgestoten door de landbouw belangrijk, zeker in deze periode van het jaar wanneer landbouwers hun velden beginnen te bemesten.”

Verkeer daalde, NO2-waarde piekte

De algemene luchtkwaliteit is goed, zegt de Vlaamse milieumaatschappij, maar dat heeft vooral te maken met gunstige klimatologische omstandigheden. “De laatste weken was er veel regen en wind. Deze weersomstandigheden zijn zeer gunstig voor de luchtkwaliteit.” Opvallend: op 16 maart 2020, toen de ochtendspits haast ongezien filearm was en na de invoering van de beperkende maatregelen, was er zelfs nog een piek in de NO2-concentraties in Antwerpen en Brussel. Die was toen het hoogst in acht dagen tijd. “minder verkeer op één dag zich niet automatisch vertaalt in lagere concentraties als je die vergelijkt met metingen vóór de COVID-2019 crisis, met meer verkeer.”