Je kon er afgelopen week niet omheen: de verjaardag van één van de strafste realisaties van de mensheid. De eerste maanlanding. Neil Armstrong die z’n legendarische woorden over stapjes en sprongen zegde. Miljoenen mensen aan hun televisietoestel vastgekluisterd en minuten later Edwin “Buzz” Aldrin die zich de tweede man op de maan mocht noemen. 20 juli 1969 was het. Een andere tijd. Een geavanceerde koffiemachine van vandaag heeft meer rekenkracht dan de computer in de Apollo maanlander van toen. Maar dat is uiteraard niet waar wij hier bij Auto55 onze aandacht op vestigen. Wij zijn vooral geïnteresseerd in de eerste auto’s op de maan. Want ook die mijlpaal ligt al achter ons. De eerste LRV (Lunar Rover Vehicle) werd door Apollo 15 in 1971 op de maan afgezet. En ook Apollo 16 en 17 - de laatste maanmissie - namen een maanrover mee.
Veel van een auto
Natuurlijk zien die maanrovers er niet écht uit als auto’s. Maar ze zijn wel als dusdanig herkenbaar. Ze hebben vier wielen en twee zetels. Spatborden over de wielen om ervoor te zorgen dat stof en steentjes niet alle kanten opvlogen en een ophanging. Al de rest was radicaal verschillend van een auto. Het aluminium chassis zat bloot. Er was helemaal geen koetswerk en evenmin een stuur. Een grote T-vormige joystick in het midden werd voor de besturing gebruikt. Eenvoudige riemen die met velcro werden dichtgekleefd, hielden de astronauten op hun plaats.
De vier wielen waren evenmin conventioneel. In plaats van rubber werd gebruik gemaakt van een band uit gevlochten aluminium. Kleine titanium blokken die in een V-vorm werden geschikt, dienden als profiel. Een oplossing die uitstekend bleek te functioneren op het losse, poederige maanoppervlak, ook al absorbeerde het schokken minder goed dan een band die met lucht werd gevuld. Comfort was niet zo van belang.
Elektrisch aangedreven
De aandrijving was elektrisch, met één elektromotor per wiel. Dat klinkt als het recept voor een moderne hypercar, maar het vermogen was eerder beperkt. Eén vierde van een pk per wiel. Eén pk in het totaal. Het stelde de maanrover in staat om een topsnelheid van 14km/u te bereiken. De stroom kwam uit twee zink-zilver-accu’s die 54kg wogen en in het totaal 8,7kWh aan reserve hadden. Voldoende voor een rijbereik van zo’n 90km. Eénmalig, want de accu’s kunnen niet herladen worden. Zo’n maanrover had niet alleen vierwielaandrijving, maar ook vierwielbesturing. De draaicirkel bedroeg amper 3 meter. De astronouten moesten conventioneel navigeren, maar er was wel een monitor die in rechte lijn aangaf waar de maanlander zich bevond.
Zo’n Lunar Rover Vehicle is best een klein ding. Niet meer dan 3 meter lang. En licht. Het woog amper 210kg. Tegelijk was de constructie erg robuust. Ze hadden een laadvermogen van zo maar eventjes 490kg. Meer dan het dubbele van het eigen gewicht. En in tegenstelling met aardse elektrische wagens, was het rijbereik niet berekend voor ideale omstandigheden. De LRV’s reden 90km ver, ook met volle belading. Zo ver reed overigens geen van de drie LRV’s. Om operationele redenen mocht het voertuig in rechte lijn nooit verder van de landingsmodule verwijderd zijn dan 7,6km. Dat was de maximale afstand die astronauten terug konden wandelen in het geval dat er wat mis ging. Twee keer gebeurde dat bijna. Eén keer blokkeerde stof de koeling van de batterijen en een andere keer brak een onderdeel af door het hobbelige maanoppervlak. Telkens wisten de astronauten het euvel te verhelpen.
De duurste kilometers ooit
In het totaal legden de drie maanrovers van Apollo 15, 16 en 17 precies 91,7km af. Het zijn wellicht de duurste kilometers die iemand ooit op wielen aflegde. General Motors en Boeing bouwden de auto’s samen en factureerden de belastingbetaler in 1969 38 miljoen dollar voor de LRV. In hedendaagse dollars komt dat op ruim een kwart miljard. Gemiddeld kost elke maanrover - er zijn er vier gebouwd - 66,2 miljoen dollar. De drie exemplaren die achterbleven op de maan staan er nog altijd. In theorie kan er nog mee gereden worden, al is erg onduidelijk of de batterijen een halve eeuw straling hebben doorstaan. De vierde maanrover is nog steeds in handen van NASA.
