Volkswagen CEO Martin Winterkorn (68) kondigt vandaag z’n ontslag aan, na een vergadering met de vijfkoppige beheersraad van het merk. De voltallige raad van bestuur zal vrijdag het ontslag van de topman bekrachtigen. De positie van Winternkorn was onhoudbaar geworden nadat afgelopen weekend bekend werkt dat tot 11 miljoen voertuigen van het merk waren uitgerust met software die bedoeld is om valse meetresultaten tijdens milieutests (die onderdeel uitmaken van de verplichte homologatie- en controleprocedures) te produceren.

China, Europa, Korea en Canada volgen…

Zoals gezegd riskeert VW in Amerika een boete van bijna 18 miljard dollar voor het leveren van 482.000 voertuigen die veel vervuilender zijn dan voorgespiegeld. De verkoop van zowel nieuwe als occasiewagens met dieselmotor is er gestaakt. Inmiddels heeft ook Canada de verkoop van VW’s en Audi’s met dieselmotor aan banden gelegd en een onderzoek bevolen. De oprichting van speciale onderzoekscommissies is ook aangekondigd in onder meer Zuid-Korea en China, terwijl de druk op Europa groter wordt om eveneens de speurneus uit te gaan hangen.

Over welke motor gaat het?

De boosdoener is de zogeheten AE 189 motorversie. Dat is een 1.6l viercilinder dieselmotor die sinds 2009 is uitgerust met de valsspeelsoftware. Maar dit ‘dieselgate’ gedubde schandaal kan nog veel verder uitbreiden als blijkt dat ook andere dieselmotoren van het merk van gelijkaardige codering zijn voorzien. De VS heeft al aangekondigd ook de drieliter zescilinder dieselmotoren van de verschillende merken van de groep (van VW over Audi tot Porsche) aan nauwkeurig onderzoek te onderwerpen. Volkswagen werpt inmiddels een verdediging op. Niet over de schuldvraag - VW gaf het gesjoemel toe - maar wel om zichzelf financieel zo veel mogelijk uit de wind te zetten. Het nam daarvoor hetzelfde advocatenkantoor onder arm als Shell gebruikte bij de olieramp in de Golf van Mexico.

Wie volgt Winterkorn op?

“dan begint het verhaal te lezen als een afrekening”

Er zijn een aantal kandidaten voor de opvolging van Winterkorn. Maar het slimme geld staat op Matthias Müller. Die zetelt eveneens in de beheersraad van de Volkswagen Group en staat momenteel aan het hoofd van Porsche. Dat is een positie die bij de aandeelhouders veel aanzien geniet omwille van de winstgevendheid van het sportwagenmerk. Een kwart van VW’s winst komt van die divisie. Maar er zijn ook nog andere kandidaten. De bij BMW weggekochte Herbert Diess is niet kansloos. Hij werd eind vorig jaar bij VW binnengehaald om de winst van dat merk op te krikken. Eerder deed hij dat al bij BMW. De producten werden er niet beter van, de aandeelhouders wel.

Een snufje ‘Dynasty’?

Winterkorn won in april nog een bittere machtstrijd van Ferdinant Piëch (78 en de kleinzoon van Ferdinant Porsche) die sinds 2002 de positie van CEO van het merk beklede. En dat terwijl het Piëch was die destijds Winterkorn als protégé binnenhaalde. De timing van het bekend worden van dit schandaal - een week voor Winterkorn z’n mandaat door de volledige raad van bestuur verlengd diende te worden - wordt door velen dan ook niet als toevallig beschouwd. Dat Matthias Müller nu vanuit Porsche naar voren wordt geschoven is allerminst toevallig. De greep van de familie Piëch op de Porsche Holding is groot en Müller wordt dan ook algemeen gezien als een kandidaat van die tak van het machtsbastion. En dan begint het verhaal te lezen als een (al dan niet opportunistische) afrekening.