Dat Mazda heel veel belang hecht aan de nieuwste generatie van de '3' illustreert de spreiding van de premières voor de beide koetswerkvormen: de 4-deurs sedan beet de spits af en stond in de spots tijdens het salon van Los Angeles (21 - 30 november); terwijl de 5-deurs hatchback aanleiding gaf tot grote feestvreugde in het Italiaanse Bologna (4 - 14 december). De '3' is voor Mazda dan ook de bestseller uit het gamma, met een jaarproductie van ongeveer 400.000 stuks in één enkele fabriek. Van de eerste generatie, waarvan het debuut gepaard ging met de introductie van de 'zoom-zoom' slogan als uitdrukking van het rijplezier aan boord, vonden tot oktober 2008 bijna 2 miljoen stuks een koper.
Bij de ontwikkeling van de nieuwe Mazda 3 stonden veiligheid en milieu centraal, maar gelukkig werd de 'zoom-zoom' filosofie behouden, wat ons al enigszins kan geruststellen voor wat het te verwachten rijplezier betreft. Mazda vertrok vanaf het bekende C-platform, waarvan ook de Ford Focus en Volvo S40 zich bedienen, maar benadrukt de eigen aanpassingen aan het onderstel om het gewenste sportieve rijgedrag te bereiken. Overigens is de look van de 5-deurs hatchback best agressief te noemen, zeker in vergelijking tot zijn voorganger. Hatchback en sedan verschillen ook grondig qua optische verschijning. De eerste wil duidelijke een sportieve indruk maken en slaagt daar ook moeiteloos in voor wat het frontaanzicht betreft. De grote luchthapper hebben we weliswaar al vaker gezien - Peugeot gaf het voorbeeld - maar de invulling van het vervaarlijk gapende 'gat' is hier best geslaagd. Nog beter is de plaatsing van de mistlichten in de sterk afgeronde hoeken van het koetswerk. De ontwerpers zochten hiervoor inspiratie bij de RX8 uit het eigen gamma. De vorm van de mistlichten laat de frontpartij nog breder lijken en ook het contrast met de 'fake' luchtinlaten voor de remmen is erg geslaagd. De koplampen bieden zoals we dat vandaag verwachten inkijk in de lichttechniek. De ingewerkte richtingaanwijzers vormen een lichtboog bovenaan de koplampblokken. In zijaanzicht vallen de fors ogende 'schouders' op, de knik in de C-zuil, het derde zijruitje achteraan, een zwierige lijn die van laag onderaan vertrekt en hoog uitmondt boven de achterste wielkasten en de wielkasten zelf. Drie parallel lopende lijnen accentueren de contouren van de wielkasten. Ze zijn sterk geprononceerd - in het bijzonder vooraan, waar ze tot tegen de motorkap oplopen. Afhankelijk van de uitvoering en motorisatie staat de Mazda 3 op 15, 16 of zelfs 17" velgen. Achteraan is er een dakspoiler en de vorm van de achterruit verwijst naar het Mazda-logo met naar beneden wijzende accolade. Ondanks een rijkelijker uitrusting, daalt het gewicht van nieuwkomer - afhankelijk van de uitvoering - met 15 kg.
Het interieur van de Mazda 3 laat een zeer degelijke kwaliteitsindruk. Vooral het sportief ogende dashboard met duidelijke zoneafbakening laat zich positief opmerken en verwijst gedeeltelijk ook naar de RX8. De bestuurder kijkt aan tegen twee grote klokken met ver uitstekende cilindervormige kappen met zilveren randje. De cijfers stralen in rood/oranje en een blauwe cirkel verleent de belettering extra cachet. Centraal bovenaan is er een zachte boogvorm waaronder het kleurendisplay van de navigatie schuil gaat. De middenconsole oogt massief en toont heel wat bedieningsorganen voor de klimaatregeling en het entertainmentsysteem. Bij de opties verschijnen een 'premium surround sound system' van Bose met 10 luidsprekers, een Bluetooth handsfree systeem en uiteraard aansluitmogelijkheden voor portable audio players. In de vormgeving van het dashboard herkennen we ook de naar onder wijzende accolade uit het Mazda-logo. De bergruimte in de achterportieren valt erg krap uit en we vonden evenmin tassen op de rugleuning van de voorzetels. Vooraan wordt men beter bedeeld en kan ook een fles houwast vinden in de behoorlijk diepe en brede kaartenbakken. Het handschoenkastje scoort net voldoende. De zetels van de ons voorgestelde exemplaren kunnen onze goedkeuring wegdragen. Ze bieden efficiënt steun en zijn degelijk afgewerkt. We zagen 2-kleurige exemplaren en een zwartlederen afwerking. Tussen de voorzetels zit een in de lengte verstelbare armsteun. De hoofdruimte stelt geen probleem. Mazda claimt een sterk verbeterd akoestisch comfort en dat zowel voor wat de geluidsisolatie als wat windgeluiden en rolcomfort betreft.
Onder de motorkap verbaast Mazda ons met liefst twee afgeleiden van de in eigen huis ontwikkelde 2.2 diesel. De krachtigste versie ontwikkelt 185 pk, maar zal in functie tot de Belgische fiscaliteit teruggeschroefd worden tot 163 pk. Opvallend is het lage toerental waarbij het vermogen vrijkomt: 3500 tr/min. Het koppel piekt op 40 Nm en dat tussen 1800 en 3000 tr/min. Mazda geeft een gemiddeld verbruik van 5,6 l/100 km op en de CO2-uitstoot bedraagt 149 g/km. Voor de basisuitvoering van de 2.2 diesel wordt het max. vermogen 150 pk bij eenzelfde lage 3500 tr/min. Tussen 1800 en 2600 tr/min staan 360 Nm max. koppel ter beschikking. T.o.v. de krachtige versie daalt het gemiddeld verbruik lichtjes - 5,4 l/100 km - wat tevens geldt voor de CO2-uitstoot: 144 g/km. Beide uitvoeringen voldoen aan de Euro 5 milieunorm. Mazda ontwikkelde een nieuw dieselpartikelfilter met 65% kortere regeneratietijd. In de praktijk zal de Mazda 3 in België vooral verkocht worden met de 1.6 diesel die ontstond uit de samenwerking tussen Ford en het Franse PSA. Deze motor is dan ook een goede bekende geworden in het vooronder van diverse merken: Citroën, Ford, Peugeot, Volvo en nu dus ook Mazda. Het max. vermogen van 109 pk wordt gehaald bij 4000 tr/min en het koppel piekt op 240 Nm bij een lage 1750 tr/min. Aangedreven door deze motor zou de Mazda 3 genoegen moeten nemen met gemiddeld 4,5 l/100 km. De 119 g/km CO2-uitstoot zijn fiscaalvriendelijk. Vergeten we evenmin dat Mazda ook nog een paar benzinemotoren op de prijslijst plaatst: een 1.6 (105 pk) en 2.0 (150 pk). De stuurinrichting is van het elektrohydraulische type.
Mazda brengt met de '3' ook hightech veiligheidstechnologie in een segment waar men dat normaal niet verwacht. Zo verschijnt de 'Rear Vehicle Monitor System', wat Mazda's benaming is voor een elektronisch systeem dat dode hoek ongevallen moet helpen te voorkomen. Bi-Xenon koplampen met bochtenlicht (15° draaihoek van de lichten) is een ander lovenswaardig initiatief. Bandenspanningcontrole en elektronische parkeerhulp zijn andere opties. Verder is er ABS, elektronische remkrachtverdeling (EBD), remassistentie, tractiecontrole (TCS) en stabiliteitscontrole (DSC). Standaard vinden we ook frontale, zijdelingse en gordijn airbags. Voor de commerciële start van de nieuwe Mazda 3 is het wachten tot de lente en dat geldt bijgevolg ook voor de verkoopprijzen.
