De nieuwe S40 is korter dan zijn voorganger. Het model krimpt 5cm en daarmee gaat de constructeur lijnrecht in tegen geldende trends, ook al heeft dat ongetwijfeld te maken met een herpositionering van de producten. Aan de andere kant worden alle andere afmetingen groter. Het model is dus ook 5cm breder en 4cm hoger dan zijn voorganger en de wielbasis groeide met niet minder dan 8cm. Daardoor komen de totale afmetingen op een lengte van 4,46m, een hoogte van 1,46m en een breedte van 1,77m. Waar Volvo de mosterd voor de vormgeving van het exterieur is gaan halen is duidelijk. De nieuwe S40 trekt de lijn die met de S80, en later de S60 (op bij de sedans te blijven) werd ingezet geheel door. Een geëvolueerde vorm van de koplampen is daarbij het opvallendste element.
Voor het interieur heeft men zich niet alleen gebaseerd op eigen ervaring. Er werden ook inspiratiebronnen van buiten de autowereld gebruikt. Een nieuwe middenconsole is daarvan het meest in het oog springend resultaat. Die is minimalistisch opgevat en heeft aparte indeling, waarbij alle druktoetsen onder elkaar geplaatst zijn in een hoge, maar smalle verticale balk die geflankeerd wordt door vier draaiknoppen. Boven de drukknoppen zit een monochroom schermpje. Een kleurenscherm, o.a. voor de bediening van een (optioneel) GPS-systeem wordt bovenaan het dashboard ingebouwd, zodat het net als bij de andere Volvo’s ideaal gepositioneerd is. De middenconsole wordt in het voor het overige typische Volvo-interieur benadrukt door een aluminiumkleurige uitvoering die het geheel een modern uitzicht geeft.
Bij de introductie zal de S40 eerst de vijfcilinder benzinemotoren krijgen die ook hogerop in het gamma terug te vinden zijn. Een 220pk sterke T5 zal de top van het gamma gaan vormen. Die zal ook leverbaar worden met vierwielaandrijving (Volvo’s elektronische geregelde AWD) en een handgeschakelde zesbak. Dieselen zal kunnen met een 136pk sterke 2-liter viercilinder. Niet veel later zullen meer bescheiden viercilinder benzinemotoren aan het gamma toegevoegd worden.
De torsiestijfheid van deze S40 ligt al 68% hoger dan die van het huidige model, wat al een belangrijk structureel veiligheidsvoordeel oplevert. Volvo zou echter Volvo niet zijn als het daarbij bleef. Op structureel gebied noteren we dan ook nog een nieuwe, gepatenteerde structuur voor de voorzijde, voorzien van diverse vervormingszones. De Zweden gebruiken vier staaltypes met een onderlinge wisselwerking voor een optimale vervorming. Bovendien werd bij het ontwerp van de snuit rekening gehouden met de zwakke weggebruiker. Voor het overige belooft Volvo dezelfde geavanceerde voorzieningen als op haar grotere modellen, inclusief het Side Impact Protection System (SIPS).
